Patizan - Benjamin Bedzow
Odyo Sèlman
NARATÈ :
Ant ane 1942 epi 1944, gwoup patizan yo te reziste kont Nazi yo. Youn nan bagay yo te fè yo se bay kèk Jwif ki te reyisi sove kite Byelorisi refij pou yo kache nan forè an, yon kote pou yo rete an sekirite. Se Tuvia Bielski avèk frè li yo ki te lidè Rezistan sa yo. Yo te sove plis pase 1 000 Jwif epi yo anpeche yo pèdi lavi yo nan lagè an. Patizan yo te voye gid nan geto yo tankou pa egzanp Nowogrodek epi Lida, pou yo mennen Jwif yo nan kominote sekrè yo nan forè Naliboki an ki te tou pre. Benjamin Bedzow avèk manman li te pami yon gwoup Jwif ki te sove kite geto Lida an pou yo antre nan ran patizan yo nan forè an pandan ane 1943.
Benjamin Bedzow :
Epi nan mitan ane 43 an, yo te vini epi yo fè nou soti.
Yo te òganize tout bagay nan aswè. Pare kò nou pou a 1 è nan maten nou pral sove. Se kapab yo te bay kèk nan gad yo yon lajan pa anba oubyen yon lòt bagay, mwen pa konn egzakteman sal te ye men sam konnen mwen te soti la. Manman m, mwenmenm epi 20, 30 lòt moun ankò. Nou te kòmanse mache pou nal nan bwa an, epi m sonje mwen tap dòmi pandan m tap mache. Mwen senpleman pat kapab jwenn kont fòs.
Anfen, nou te rive antre avèk lòt patizan yo nan yon distans 150, 200 kilomèt anndan bwa an. Epi pou mwenmenm se kòmsi mwen tap wè le paradi. Kòmsi mwen tap wè libète, Mwen tap wè map siviv.
Se konsa, soti nan septanm 43 rive jwen 44, se kòmsi nou tap viv nan pi bèl vil ki gen nan lemond.
Nou te konstwi bonkè, nou konstwi abri, nou konstwi kèk boulanjri, nou konstwi tout yon vil. Mwatye te anba tè, mwatye te anlè tè an.
Tout moun te fè yon bagay pou pote kole. Konbatan yo te konn soti, riske vi yo epi moun fanmi yo te rete nan kan an.
Nou te deja preske 1 200 moun ki te la, epi petèt te genyen 150 000 patizan soti La Risi ki te ansanm avèk nou. Nou te santi kòmsi nou te rive jwenn yon viktwa.
Bielski… se te youn nan lidè gwoup lan epi li te aksepte nenpòt moun ki te Jwif, san gade sou kondisyon li: jèn, granmoun, fanm, timoun, sèlman vini epi sove lavi ou.
Li te kòmsi pou mwenmenm pi gwo ewo ki te gen sou latè. Epi pou mwenmenm se sa mwen plis sonje, se kòmsi pi gwo gason ki te gen sou latè devan zye pam…
Li te trete tout moun byen. Li te oblije yon ti jan di, men sal te plis bezwen se wè kòman pou sovi lavi moun. Vi pa li sèlman te yon danje pou anti-Semitism avèk moun etsetera, se pou li rete wo nan memwa nou pandan plizyè milye ane. Paske akòz de limenm nou gen yon nouvo jenerasyon ki gen plizyè santèn de milye moun.
NARATÈ :
Patizan Bielski yo te jwenn zam avèk eksplozif pou yo batay kont twoup Nazi yo epi detwi tren avèk ray tren ki tap sèvi pou Nazi yo voye Jwif nan kan lanmò yo. Yo te batay kòt a kòt avèk Ris yo epi yo libere zòn lan le 22 jwen 1944. Nan moman sa a, kominote patizan Bielski an te rive 1 230 moun, sètadi pi gwo popilasyon li. Benjamin Bedzow te imigre nan Kanada nan ane 1948 epi apre sa te enstale nan Miami.